Zasady oceniania ucznia cudzoziemskiego
Uczeń obcokrajowiec / uczeń powracający z zagranicy, to uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Należy zatem dostosować wymagania edukacyjne do jego indywidualnych potrzeb i możliwości, stwarzając dziecku dogodne warunki do jego edukacji i rozwoju.
Sukces dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi opiera się na trzech filarach:
I filar – Pozyskiwanie niezbędnych informacji o uczniu
Nowy uczeń w szkole to wyzwanie, do którego należy się dobrze przygotować,
a więc przede wszystkim zebrać o nim istotne informacje, tj. skąd pochodzi,
jak długo jest w Polsce, jak wygląda jego sytuacja rodzinna, ocenić stopień znajomości języka polskiego oraz sprawdzić stan wiedzy z danego przedmiotu.II filar – Integracja w klasie
Dziecko, które z jakichś powodów musiało zmienić miejsce zamieszkania, kraj, kulturę czy język w którym będzie się uczyć powinno poczuć się w szkole akceptowane i bezpieczne. Dlatego warto przeznaczyć pewien czas na integrację, tak by jednocześnie uzyskując informację o umiejętnościach dziecka pomóc mu się zintegrować z klasą i poczuć dobrze w nowej szkole.
III filar – Nauka – sukcesy edukacyjne
Nauka, a co się z nią wiąże – osiągnięcia edukacyjne – to trzeci filar wspólnego sukcesu, który wymaga zaangażowania wszystkich nauczycieli. Jednym z ważnych elementów tej pracy jest wytłumaczenie polskim dzieciom, że wobec ich cudzoziemskich kolegów nie zawsze można stosować takie same kryteria oceniania, zwłaszcza jeśli dotyczy to uczniów, którzy przebywają w Polsce od kilku tygodni czy miesięcy. Dzieci zazwyczaj porównują swoje osiągnięcia i niekiedy mają poczucie krzywdy, dlatego istotne jest, aby stale podkreślać, że w przypadku cudzoziemców nauczyciel przy ocenie koncentruje się bardziej na staraniach, włożonym wysiłku niż na efekcie pracy, który początkowo może być niezadowalający z powodu niedostatecznej znajomości języka czy różnic
w podstawach programowych.Bardzo ważna jest indywidualizacja pracy na wszystkich lekcjach oraz motywowanie uczniów-cudzoziemców do nauki (docenianie nawet niewielkich postępów).
Należy unikać stawiania demotywujących ocen i stwarzać możliwość poprawy. Każdy zazwyczaj pragnie sukcesów i związanych z nimi pochwał, a szczególnie dzieci, które w nowym otoczeniu chciałyby zyskać szacunek i podziw oraz zdobyć uznanie rówieśników.
By jak najefektowniej pomóc uczniowi cudzoziemskiemu w procesie nauki należy:
- przygotowywać krótkie, jasne i proste tłumaczenia zagadnień dostosowując je do znajomości języka polskiego przez ucznia;
- akceptować i chwalić każdą prawidłową odpowiedź ucznia
(nawet jednowyrazową, czy nie do końca poprawną gramatycznie); - w wypowiedziach pisemnych oceniać komunikatywność
(dopuszczać występowanie błędów językowych); - rozwijać sprawność mówienia i pisania (ćwiczenia w pisaniu mogą dotyczyć przepisywania i uzupełniania krótkich tekstów) szczególnie, jeśli uczeń nie zna alfabetu (np. używa tylko cyrylicy);
- doceniać takie umiejętności, jak czytanie ze zrozumieniem, wyszukiwanie informacji, ogólne rozumienie tematyki i problematyki tekstu;
- stosować język instrukcji – krótkie, proste, jasne komunikaty oraz krótkie pytania;
- umożliwić korzystanie podczas lekcji ze słownika dwujęzycznego tradycyjnego lub elektronicznego;
- pozwolić uczniowi na zadawanie pytań pomocniczych pozwalać na korzystanie w tym celu ze słownika czy tłumacza elektronicznego;
- nie przywiązywać zbyt wielkiej wagi do poprawności językowej wypowiedzi ucznia – ciągłe poprawianie może stać się przyczyną stresu,
a w efekcie spowodować blokadę komunikacyjną między nauczycielem
a uczniem; - angażować uczniów w pomoc koleżeńską w klasie, po lekcjach, podczas zajęć świetlicowych itp. Takie praktyki służą też integracji uczniów;
- udzielać informacji zwrotnej podczas lekcji;
- stosować bogaty materiału ikonograficznego (zdjęcia, mapy, wykresy, schematy) przy wyjaśnianiu zagadnień tematycznych;
- włączać ucznia w pracę zespołową i dostosowywać instrukcje do jego językowych umiejętności;
- akceptować każdą formę wypowiedzi świadczącą o zrozumieniu zagadnienia (nawet jednorazową czy błędną gramatycznie);
- traktować gramatykę w sposób funkcjonalny;
- oceniać te elementy, które możliwe są do oceny ze względu na poziom ucznia i podstawę programową w kraju, w którym uczył się dotychczas.
- Wydłużyć czas pracy ucznia jeśli jest taka potrzeba.